Lectoraatsplan - 2021-27
Technology Driven Art Zuyd
#Lector Peter Missotten 2021
Het lectoraat Technology Driven Art (TDA) werd in december 2013 opgericht binnen de faculteit voor de Kunsten Zuyd, met als doel de stuwende en sturende rol van nieuwe (vaak digitale) technologieën binnen de kunsten te stimuleren en kritisch te bevragen.
Het lectoraat oriënteerde zich aanvankelijk kunstenbreed, evenwaardig voor alle verschillende kunstopleidingen. Dat plan is ambitieus: de verschillen in aanpak, beroepspraktijk, vernieuwingsdrang en autonomie tussen de verschillende opleidingen dwingen tot maatwerk.
In een eerste fase heeft het lectoraat de implementatie van nieuwe technieken binnen zeer uiteenlopende ateliers gestimuleerd. Dat blijft een noodzakelijk zwaartepunt. Anders zou een kritische benadering van nieuwe technologie binnen de kunsten een vrij semantische discussie zijn: zwemmen op het droge als het ware. Daarbij valt op dat er in een aantal opleidingen een stevige inhaalslag te maken was (en nog steeds is) op technologisch vlak. Soms wordt - met name digitale - technologie nog gezien als een bedreiging voor het vakmanschap, het ambacht, en niet als een nieuw en vernieuwend vakmanschap.
Zoals de visitatie van de afgelopen periode aangeeft zijn er op dat vlak in een aantal opleidingen vorderingen gemaakt. Covid19 heeft daarin een dubbele rol gespeeld: enerzijds heeft het opleidingen naar de digitale wereld gedwongen, anderzijds heeft het de nostalgie naar een niet gemediatiseerde, fysieke beleving versterkt.
In het onderzoek van het lectoraat staat Intermedialiteit centraal: hoe besmet de vertelstrategie van het ene medium, een ander medium. Die besmetting wordt vaak als bedreigend ervaren voor het vakmanschap, maar kan ook als verrijkend worden gezien: (kunst)media vernieuwen zich aan de rafelranden met belendende (kunst)media. In dit discours wordt het begrip ‘medium’ in zijn breedste betekenis gebruikt: ook het potlood of het podium is een medium.
Intussen is Intermedialiteit als artistieke onderzoeksstrategie diep geworteld in met name de Toneelacademie - de uitvalsbasis van het lectoraat - wat bij de jongste accreditatie de erkenning als ‘Bijzonder Kenmerk’ opleverde.
Het lectoraatsplan beslaat - voor dit lectoraat voor de eerste maal - een periode van zes jaar. In het licht van de digitale sneltrein van technologische evoluties, is dat een halve eeuwigheid. Het lectoraat TDA wil wendbaar blijven in dit snel verschuivende landschap. Dit plan wil daarom eerst de grotere ambities uitspreken en daarna de concrete plannen voor de eerste paar jaar aangeven. Het lectoraat TDA blijft zich jaarlijks bijsturen en waar nodig heroriënteren.
Voor de formele kwaliteitsborging en jaarlijkse herijking van het lectoraatsplan sluit het lectoraat zich aan bij de jaarlijkse cyclus - met oa. de ambitieplannen) van de relevante academies (Toneelacademie, Conservatorium, Media academie, Design academie).
In de volgende periode 2021-2027 wil het lectoraat Technology Driven Art zich toeleggen op de volgende kerntaken:
1.Toekomstgerichte ambities
Het Lectoraat TDA heeft drie zwaartepunten in haar onderzoek: intermedialiteit in de live podiumkunsten stimuleren en bevragen, en het digitale ambacht als ‘autonome’ kunstvorm een plek geven binnen de kunstopleidingen van Zuyd. De gehanteerde onderzoeksmethode is Thinking with your Hands.
* intermedialiteit in de live podiumkunsten Intermedialiteit uit zich hier in de blijvende zoektocht naar nieuwe besmettingen van live podiumkunsten met virtualiserende media. Dat levert prikkelende tussenvormen van ‘theater’ of ‘opera’ op. Daarbij worden digitale media zowel creatief ingezet, als kritisch bevraagd. De kracht van virtualiserende media wordt impliciet onderwerp van de voorstelling. Zoals uit de visitatie blijkt heeft dit onderzoek nu reeds een impact op het werkveld. Jonge podiumkunstenaars uit Maastricht staan bekend om hun vernieuwende omgang met digitale media in hun kunstpraktijk. Dat levert nieuwe kunstpraktijken op en dus nieuwe werkdomeinen voor jonge podiumkunstenaars. Deze onderzoekslijn wil zich uitdrukkelijker internationaal als vernieuwend profileren. ‘Dear Lollipop’ - de eerste live performance uitsluitend voor smartphones’ was daar de afgelopen periode een eerste ijkpunt in. Maar ook opera - een bij uitstek intermediale kunstvorm - leent zich voor vernieuwende experimenten, zowel in nieuwe composities als bij nieuwe opvoeringen van het klassieke repertoire.
Deze ambities leiden tot enkele strategische keuzes, mede als antwoord op de suggesties van het visitatierapport:
Duurzame onderzoekslijnen
Het Lectoraat wil in de volgende periode kunstenbreed blijven werken. Vertrekkende vanuit de zeer uiteenlopende kunstpraktijken (van opera tot mediakunst) zullen die onderzoeksprojecten op het eerste zicht uiteenlopend blijven ogen. Daarom wil het lectoraat TDA ‘intermedialiteit’ nog meer op de voorgrond zetten als verbindende factor tussen die onderzoeken. Een naamsverandering is verleidelijk maar lijkt ons geen goed plan: buiten de academische wereld is de term ‘intermedialiteit’ niet ingeburgerd (en dus weinig wervend). De oorspronkelijke benaming Technology Driven Art spreekt meer tot de verbeelding en blijft de lading dekken.
Het lectoraat TDA bereikt samen met het zusterlectoraat Autonomie en Openbaarheid in de Kunsten (AOK) alle kunstopleidingen van Zuyd. Dat omvat een breed pallet van extreem diverse kunstpraktijken. Ook in de volgende periode moeten hier scherpe keuzes gemaakt worden. Ingeburgerde onderzoekslijnen (bijvoorbeeld 3D printing) kunnen overgeheveld worden naar het reguliere onderwijs en opgevolgd worden door onderzoek naar vernieuwende technologieën.
Het visitatiepanel vraag expliciet aan de opleidingen hier actiever aan bij te dragen. Dat is hier en daar al gebeurd. Zo is in Toneelacademie Intermedialiteit als onderzoekende houding en opleidingsstrategie, verweven in het curriculum en wordt het in de externe communicatie gepromoot als een onderscheidend kenmerk, met name van de performance opleiding. De net afgesloten accreditatie van de Toneelacademie heeft Intermedialiteit alvast als Bijzonder Kenmerk bestempeld.
Naast onderzoeksprojecten die jarenlang lopen en waarbij de focus gaandeweg evolueert, worden nieuwe onderzoekslijnen opgestart in onontgonnen terrein.
Voor de uitbouw van de artistieke onderzoeksmethode en bijhorend kwaliteitshandboek wordt samengewerkt met zuster lectoraat AOK
Het Lectoraat TDA werkt complementair samen met het zusterlectoraat binnen de kunsten. Daar waar het zwaartepunt van het lectoraat Autonomie en Openbaarheid van de Kunsten zich meer richt op de onderzoekende en documenterende terugblik van studenten in een verder stadium van hun studies (eind bachelor, master en promotietrajecten), ligt de focus bij Technology `driven Art meer op de intuïtieve onderzoekspraktijk binnen de artistieke creatie zelf, met name aan het begin van de studie loopbaan.
Het lectoraat TDA wil zich daar de komende zes jaar kwetsbaar in blijven opstellen: is intuïtief onderzoek wel onderzoek of is het gewoon onderwijs? Dit onderzoek met de handen in de materie zaait vernieuwing en een onderzoekend oog of ‘makersblik’, in de wetenschap dat de oogst pas later in de studieloopbaan - bij het documenteren van werkprocessen in de achteruitkijkspiegel - geplukt zal worden. Artistiek onderzoek vertrekt in de regel niet vanuit een eenduidige onderzoeksvraag die afgepoetst wordt. Ze legt de focus op een kijkrichting en legt al handelend/onderzoekend vragen en nieuwe kijkrichtingen bloot. Net zoals een goed kunstwerk het publiek in de eerste plaats prikkelt met vragen die het oproept.
Zoals het visitatiepanel aangeeft zouden beide lectoraten voor hun onderzoeksmethode gebaat zijn bij de ontwikkeling van een gepast kwaliteitshandboek. Dat staat nu te ver af van de gehanteerde methodologie. Beide kunstlectoraten werken de volgende periode aan nieuwe maatstaven en toetsstenen in een nieuwe kwaliteitshandboek.
Vervlechting met het onderwijs: vernieuwing van curricula
Het Lectoraat TDA staat middenin de (bachelor) kunstopleidingen. Het is geen afzonderlijk labo of denktank: het is een werktank. Het voert artistiek onderzoek in de artistieke maakpraktijk uit, binnen het onderwijs, vanaf de propedeuse.
Een bijkomende meerwaarde van het lectoraat bestaat uit de vakoverschrijdend blik. Door tussen extreem verschillende kunstopleidingen (van opera zangers tot interface designers) te bewegen ontmoet het lectoraat heel verschillende ‘best practices’. Die artistieke en pedagogische strategieën kunnen in andere kunstopleidingen ter inspiratie aangereikt. Het lectoraat TDA stimuleert in veel van haar onderzoekstrajecten samenwerkingen tussen vakdocenten en studenten van verschillende kunstopleidingen.
Het lectoraat TDA streeft er dan ook naar om nauw betrokken te blijven bij de beleidsbepalende overleg mechanismes binnen alle kunstopleidingen van Zuyd. Dat zijn op dit ogenblik het TLBK van het Maastricht Institute of Arts (de niet performatieve kunsten) en het MT van het Conservatorium en (tot nu toe sporadisch) het CO van de Toneelacademie.
Daarnaast speelt het lectoraat TDA een trekkersrol voor de digitale deelstrategie van MIA: ‘Kunst in een digitale wereld: van slow art tot acute art’.
De lectoraten spelen hier mede een brugfunctie tussen de twee conglomeraten van kunstopleidingen binnen Zuyd: het MIA en de Podiumkunsten. Die rol wint aan belang en is behoorlijk arbeidsintensief. Toch blijven daar blinde vlekken in, bijvoorbeeld de afwezigheid van de lectoraten in het overleg naar aanleiding van de opstart van nieuwe masteropleidingen, resp. de commissie voor de hervorming/samensmelting van opleidingen zoals CMD/Viscom. Daarin wordt de vakoverschrijdende rol van de lector als buitenstaander nog niet optimaal benut.
Het lectoraat TDA wil nog actiever betrokken worden bij relevante onderwijsvernieuwingen en wil het een vaste gesprekspartner zijn bij de verschillende academies bij de ontwikkeling van het curriculum.
Expertise uitbouwen in intermediale kunstvormen
Het Lectoraat TDA wil tastbare, concrete uitingen van intermediale kunstpraktijk binnen (en tussen) de kunstopleidingen stimuleren. Het model van verrijking door besmetting staat voorop: artistieke creatie strategieën van het ene medium kunnen het andere medium verrijken en vernieuwen.
Het lectoraat zwengelt dit aan in intermediale, artistieke ‘doe-laboratoria’ en workshops. Doelpubliek zijn in de eerste plaats de studenten van verschillende kunstopleidingen, met in hun kielzog de praktijkdocenten.
In publicaties en lezingen wordt de opgebouwde expertise in de Intermediale Kunstcreatie uitgedragen.
Verbreding van het netwerk en expertise basis
Het Lectoraat neemt vanaf 2021-22 een collega onderzoeker aan met ervaring binnen internationale mediakunst als sparring partner en deeltijdse onderzoeker.
Bij de onderzoeksprojecten worden in deze nieuwe periode nog vaker externe experten met praktijkervaring uit het werkveld betrokken. Dat gaat met name over de projecten rond intermediale opera, Artificiële Intelligentie, intermediale performances…
Doel is om de expertise basis verder te verbreden en gaandeweg de inhoudelijke afhankelijkheid van het lectoraat aan de persoon van de lector te ondervangen.
Creating a big splash: internationaal zichtbaar worden
In het kader van de intermediale onderzoeksstrategie vergaart het lectoraat TDA technologische kennis uit belendende kennisdomeinen en probeert het (bijvoorbeeld op het vlak van de artistieke smaak van Artificiële Intelligentie) een invloed te hebben op het werkveld.
Het lectoraat richt zich daarom nog meer op de internationale kunstpraktijk en de zichtbaarheid daarbinnen. Het lectoraat bestendigt de samenwerking met ccHasselt als onderzoek- en presentatie plek. Het wil langdurige relaties aangaan, oa. met internationale kunstpartners als Pavillon Bosio (Monaco), Zirkus des Wissens (Universiteit Linz), ccHa (Cultuurcentrum Hasselt) en Hebbel am Ufer (Podium voor vernieuwend theater Berlin).
Zoals het verleden aangetoond heeft kan dat een bron zijn van - incidentele - bijkomende inkomsten (coproductie bijdragen). Het voordeel aan deze coproducties is dat ze niet verdrinken in een administratieve zondvloed (die in de optelsom soms meer kost dan ze opbrengt).
Het lectoraat blijft op internationale podia lezingen geven rond haar kern-expertise: Intermedialiteit binnen de podiumkunsten.
Kwaliteitsborging
Kwaliteitscontrole en kritische bevraging is een iteratief, impliciet proces wat centraal staat in elk artistiek onderzoeksproject. Dat levert dynamisch wijzigende keuzes die meteen in de onderwijs(zoek)praktijk uitgeprobeerd en getoetst worden. Het lectoraat stimuleert een hands-on onderzoekspraktijk die zich laat toetsen aan de vernieuwende - intermediale - kunstpraktijk die het initieert bij jonge kunstenaars. Het lectoraat TDA wil samen met het lectoraat AOK nieuwe onderzoeksmethodieken en een bijbehorende nieuwe blik op de inherente kwaliteitscriteria van artistiek onderzoek ontwikkelen. Die criteria moeten praktisch toepasbaar zijn en aansluiten bij de artistieke onderwijs- en beroepspraktijk. Het Kwaliteitshandboek is - zoals het visitatiepanel terecht opmerkte - in haar huidige vorm nog te algemeen en te gedetailleerd tegelijkertijd, om een dagdagelijks bruikbaar werkinstrument te zijn. Samen met het lectoraat AOK wil TDA meer aangepaste beoordelingsinstrumenten inzetten en beter vervlechten met haar dagelijkse praktijk.
Het lectoraat wil de - als excellent beoordeelde - methodologie van het zusterlectoraat AOK ten aanzien van de indicatoren - die inhoudelijk ontstaan vanuit het onderzoek, explicieter gaan toepassen in de eigen projecten.
De ultieme indicator waarop dit lectoraat wil afgerekend worden ligt in een succesvolle, vernieuwende en intermediale kunstpraktijk van de afstuderende studenten. Dat is onze belangrijkste kennisverspreiding en een duurzame ‘besmetting’ van de beroepspraktijk. Die is toetsbaar via de krant: hoe zichtbaar zijn onze afgestudeerden en speelt de intermediale omgang met technologie überhaupt nog een rol in hun kunstpraktijk? De terugblik tijdens de visitatie 2021 was alvast hoopgevend.
2.Concrete onderzoeksprojecten
Vanuit het adagio ‘thinking with your hands’ gebeurt het meeste onderzoek binnen concrete onderzoeksprojecten op de werkvloer, met vakdocenten en studenten. Een aantal projecten lopen binnen één kunstopleiding, andere brengen studenten en docenten van uiteenlopende opleidingen met mekaar in contact. Het amalgaam van onderzoeksprojecten kan er op het eerste gezicht als los zand uit zien, maar de onderliggende onderzoekslijn van intermedialiteit (de zoektocht naar vernieuwing op de rafelranden tussen kunstdomeinen) en de methodologie van Thinking with your Hands zijn de verbindende factor.
De meeste onderzoeksprojecten lopen over verschillende schooljaren om zo langzaam kennis op te bouwen en te verankeren binnen de resp. kunstopleidingen. Vaak vervellen oude projecten tot nieuwe, en soms wordt er iets heel nieuws met een nieuwe opleiding opgestart.
Virtualisering binnen de podiumkunsten
#Toneelacademie #2021-27
Het lectoraat TDA ondersteunt intermedialiteit binnen de podiumkunsten, onder meer door de blijvende ontwikkeling van een lessenreeks rond intermediale Kunst die Toneelacademie-breed wordt aangeboden. Zo ontstaat er een canon van gezamenlijke (kunst)kennis die kan inspireren in de artistieke praktijk. Concrete technologische projecten van studenten worden ad hoc, laagdrempelig vanuit het lectoraat ondersteund en gefaciliteerd.
Aanvullend wil het lectoraat haar traditie om tweejaarlijks een internationaal samenwerkingsproject rond ‘Virtualiserend theater’ aan te bieden binnen de podiumkunsten, verder zetten. Welke intermediale tussenvormen van theater ontstaan er door het te besmetten met digitale media? Dat tweejaarlijkse project werd vroeger vanuit het internationale platform van theateropleidingen PLETA.eu ondersteund. Nu daar de Europese subsidies uitblijven en de samenwerking op een laag pitje brandt, wordt naar nieuwe constructies gezocht. In nov-dec. 2021 gaat alvast het nieuwste onderzoeksproject ‘To be or not’ van start met kunststudenten uit Noorwegen, Polen en Monaco.
Opera as an intermedial art
#Conservatorium #Media academie #2021-27
Het Lectoraat TDA speelde als kennispartner vanuit het Conservatorium een (aanvankelijk in opzet zeer bescheiden) rol in het Europese onderzoeksproject van de European Opera Academies (EOALab). Dat project wordt nu afgerond met online Aanbevelingen: https://eoalab.org/io2-innovative-approaches-to-opera-making/
Het lectoraat TDA heeft de ambitie om innovatie in het opera onderwijs te blijven aanzwengelen binnen het Conservatorium. Daar worden nog geschikte hefbomen voor gezocht: een project rond Generative Art (ism. met de media academie) wordt nu als pilot opgestart en er werd aansluiting gezocht bij de Innovative Music Award binnen het Conservatorium.
Uiteindelijk wil het lectoraat een actievere rol gaan spelen binnen de opera opleiding, ook al omdat daar de kernexpertise van de lector ligt. Opera is de intermediale podiumkunst bij uitstek: daar liggen ook voor het Conservatorium nog kansen.
Het digitale als artistiek medium: van Smart Design naar Technology Driven Art
#Design academie #Media academie #Autonome kunstacademie #iArts #2021-27
Het onderzoeksproject ‘Smart Design’ kwam als samenwerkingsproject tussen de verschillende opleidingen van MIA moeilijk van de grond. Dat heeft zeer uiteenlopende oorzaken: de cultuurverschillen tussen de opleidingen, het Covid19 gebeuren, de belabberde technische knutselervaring van de instromende studenten, de ambitie van het project om design met software en electronica te verbinden… om maar de voornaamste te noemen.
Het onderzoeksproject legde alvast de vinger op een open wonde: waar het ‘hands-on’ knutselen voor vele docenten nog als evident ervaren wordt, is dat voor instromende studenten niet meer het geval. De meeste technologische objecten waar ze mee in aanraking komen zijn helemaal niet meer ‘knutselbaar’. Er wordt nog nauwelijks aan brommertjes gesleuteld, geen radio’s meer opengehaald of gitaarversterkers gebouwd. Nieuwe technologische apparaten die ons dagdagelijks omringen zijn gesloten dozen geworden. Dat stelt Design opleidingen die het van het hands-on bouwen van prototypes moeten hebben, voor grote uitdagingen.
Daarom splitsen we het onderzoeksproject nu op in een aantal inleidende, enthousiasmerende workshops voor beginners, en de opstart van een onderzoeksminor ‘Technology Driven Art’ voor ‘gevorderden’. De kunstenbrede workshops scheppen de basisvoorwaarden voor het onderzoek in de minor. Tegelijkertijd maken ze studenten warm voor de hands-on omgang met digitale technologie in hun artistieke praktijk.
Artificial Intelligent Art
#iArts #lectoraat AOK #Kunstenbreed #Brightlands AI Hub #ZUYD Transitiethema #2021-27
De onderzoekspraktijk rond de Artistieke Smaak van Artificiële Intelligentie wordt verder gezet en uitgebreid naar andere kunstdomeinen. Dat resulteert nu in een onderzoeksproject rond Artificiële Intelligentie binnen iArts, ism het lectoraat AOK, wat uitgebouwd werd/wordt tot een kunstenbreed project. De samenwerking met het Brightlands project van Zuyd rond Artificiële Intelligentie (en dus met het ZUYD transitiethema Toekomstbestendig Bedrijfsleven), wordt van 2022-23 opgezocht om dit onderzoeksproject uit te bouwen tot een volwaardige, kunstenbrede minor.
Uiteindelijk zou dit project, samen met de uitlopers van het Smart Design onderzoek, aanleiding kunnen geven tot een minor rond ‘Intelligente Mediakunst’, resp. een hybride uitstroomprofiel van ‘Artificial Intelligent Art’ binnen de kunsten. In een wilde droom zou de toekomstige master binnen de beeldende kunsten de focus kunnen leggen op technologische kunst. Maar dat is dan weer een heel ver kijkende ambitie.
3.lang lopende lijnen
Parallel aan de onderzoeksprojecten lopen er aantal, langlopende activiteiten van het lectoraat TDA.
Scriptiekunst.org
Het Lectoraat TDA blijft samen met het lectoraat AOK de schouders zetten onder de wedstrijd voor de beste scriptie binnen de kunsten: scriptiekunst.org.
Het is een belangrijk instrument om de kwaliteit van het artistieke onderzoek binnen de diverse kunstopleidingen te monitoren en tegelijkertijd te stimuleren. Jaarlijks krijgen de lectoraten zo een goed beeld van de (groeiende rijkdom aan) onderzoekspraktijken op de werkvloer.
Online groeit door de jaren heen een zeer divers canon van door de jury bekroonde onderzoekspraktijken. Die jury bestaat grotendeels uit externe experten uit het werkveld, jaarlijks aangevuld met een scriptie-begeleidende docent uit één van de kunstopleidingen.
Die trage, bottom-up besmetting met een grote diversiteit aan artistiek onderzoek blijkt haar vruchten af te werpen: zowel de kwaliteit als kwantiteit van de ingestuurde scripties blijft jaarlijks stijgen.
Lezingenreeks rond Intermediale Kunst
De eerste opdracht voor de nieuwe, vaste onderzoeker binnen het lectoraat, is de organisatie van een reeks lezingen van Intermediale kunstenaars. Die lezingen worden afwisselend in overleg met een academie georganiseerd en steeds kunstenbreed aangeboden.
Doel is om aan een kunstvak overschrijdend canon van intermediale kunst te werken en inspirerende voorbeelden uit de hedendaagse praktijk aan te reiken.
Theoretische onderbouw: De psychologie van de waarneming in het kunstonderwijs
In de marge van de vele onderzoeksprojecten en het onderwijs, valt het op hoe weinig studenten (en docenten) weten over de psychologie van de waarneming. Hoe kijken we? Kijken we eigenlijk wel in 3D? Hoe voorspellen we de 3D-ruimte om ons heen? Welke rol speelt gehoor daarin? Hoe construeren we werkelijkheid? Waarom ontroert ons iets? En wat is dat ‘gevoel’ wat zo’n grote rol speelt in de kunstbeleving?
Het valt op dat de kennis hierover zeer rudimentair (en eerlijk gezegd vaak totaal achterhaald) is. Voor opleidingen die afhankelijk zijn van de waarneming en de (emotionele) beleving, is dat behoorlijk bizar.
Een betere, up-to-date kennis van de waarnemingspsychologie is een noodzakelijke basis om het functioneren van de verschillende media beter te begrijpen. Als nevenproject wil het lectoraat de komende jaren een toegankelijk werk schrijven: ‘Waarneming voor Kunstenaars (en hun publiek)’. Maar dan met een wervende titel.
Samenvattend
In de volgende periode 2021-2027 wil het lectoraat Technology Driven Art zich toeleggen op de volgende kerntaken:
* het gebruik van digitale technologie in de kunsten stimuleren en kritisch bevragen
* de inbedding versterken van intuïtief artistiek onderzoek in het begin van de opleiding
* een brugfunctie vervullen tussen de kunstopleidingen
* complementair samenwerken met het lectoraat AOK
#Lector Peter Missotten 2021
Het lectoraat Technology Driven Art (TDA) werd in december 2013 opgericht binnen de faculteit voor de Kunsten Zuyd, met als doel de stuwende en sturende rol van nieuwe (vaak digitale) technologieën binnen de kunsten te stimuleren en kritisch te bevragen.
Het lectoraat oriënteerde zich aanvankelijk kunstenbreed, evenwaardig voor alle verschillende kunstopleidingen. Dat plan is ambitieus: de verschillen in aanpak, beroepspraktijk, vernieuwingsdrang en autonomie tussen de verschillende opleidingen dwingen tot maatwerk.
In een eerste fase heeft het lectoraat de implementatie van nieuwe technieken binnen zeer uiteenlopende ateliers gestimuleerd. Dat blijft een noodzakelijk zwaartepunt. Anders zou een kritische benadering van nieuwe technologie binnen de kunsten een vrij semantische discussie zijn: zwemmen op het droge als het ware. Daarbij valt op dat er in een aantal opleidingen een stevige inhaalslag te maken was (en nog steeds is) op technologisch vlak. Soms wordt - met name digitale - technologie nog gezien als een bedreiging voor het vakmanschap, het ambacht, en niet als een nieuw en vernieuwend vakmanschap.
Zoals de visitatie van de afgelopen periode aangeeft zijn er op dat vlak in een aantal opleidingen vorderingen gemaakt. Covid19 heeft daarin een dubbele rol gespeeld: enerzijds heeft het opleidingen naar de digitale wereld gedwongen, anderzijds heeft het de nostalgie naar een niet gemediatiseerde, fysieke beleving versterkt.
In het onderzoek van het lectoraat staat Intermedialiteit centraal: hoe besmet de vertelstrategie van het ene medium, een ander medium. Die besmetting wordt vaak als bedreigend ervaren voor het vakmanschap, maar kan ook als verrijkend worden gezien: (kunst)media vernieuwen zich aan de rafelranden met belendende (kunst)media. In dit discours wordt het begrip ‘medium’ in zijn breedste betekenis gebruikt: ook het potlood of het podium is een medium.
Intussen is Intermedialiteit als artistieke onderzoeksstrategie diep geworteld in met name de Toneelacademie - de uitvalsbasis van het lectoraat - wat bij de jongste accreditatie de erkenning als ‘Bijzonder Kenmerk’ opleverde.
Het lectoraatsplan beslaat - voor dit lectoraat voor de eerste maal - een periode van zes jaar. In het licht van de digitale sneltrein van technologische evoluties, is dat een halve eeuwigheid. Het lectoraat TDA wil wendbaar blijven in dit snel verschuivende landschap. Dit plan wil daarom eerst de grotere ambities uitspreken en daarna de concrete plannen voor de eerste paar jaar aangeven. Het lectoraat TDA blijft zich jaarlijks bijsturen en waar nodig heroriënteren.
Voor de formele kwaliteitsborging en jaarlijkse herijking van het lectoraatsplan sluit het lectoraat zich aan bij de jaarlijkse cyclus - met oa. de ambitieplannen) van de relevante academies (Toneelacademie, Conservatorium, Media academie, Design academie).
In de volgende periode 2021-2027 wil het lectoraat Technology Driven Art zich toeleggen op de volgende kerntaken:
- intermedialiteit verder uitwerken als verbindende en vernieuwing stimulerende onderzoeksstrategie
- een betere kennis van waarnemingspsychologie als basis voor een goed begrip van de werking van verschillende media, expliciteren en uitdragen
- het gebruik van (digitale) technologie in de kunsten stimuleren en kritisch bevragen
- de inbedding versterken van intuïtief artistiek onderzoek in het begin van de opleiding
- daarin complementair samenwerken met het lectoraat AOK
- een brugfunctie vervullen tussen de kunstopleidingen
- vaste gesprekspartner zijn in onderwijsontwikkelingen
- de positie van de jonge kunstenaar als loving resistance fighter in een digitaliserende wereld in kaart brengen en versterken
1.Toekomstgerichte ambities
Het Lectoraat TDA heeft drie zwaartepunten in haar onderzoek: intermedialiteit in de live podiumkunsten stimuleren en bevragen, en het digitale ambacht als ‘autonome’ kunstvorm een plek geven binnen de kunstopleidingen van Zuyd. De gehanteerde onderzoeksmethode is Thinking with your Hands.
* intermedialiteit in de live podiumkunsten Intermedialiteit uit zich hier in de blijvende zoektocht naar nieuwe besmettingen van live podiumkunsten met virtualiserende media. Dat levert prikkelende tussenvormen van ‘theater’ of ‘opera’ op. Daarbij worden digitale media zowel creatief ingezet, als kritisch bevraagd. De kracht van virtualiserende media wordt impliciet onderwerp van de voorstelling. Zoals uit de visitatie blijkt heeft dit onderzoek nu reeds een impact op het werkveld. Jonge podiumkunstenaars uit Maastricht staan bekend om hun vernieuwende omgang met digitale media in hun kunstpraktijk. Dat levert nieuwe kunstpraktijken op en dus nieuwe werkdomeinen voor jonge podiumkunstenaars. Deze onderzoekslijn wil zich uitdrukkelijker internationaal als vernieuwend profileren. ‘Dear Lollipop’ - de eerste live performance uitsluitend voor smartphones’ was daar de afgelopen periode een eerste ijkpunt in. Maar ook opera - een bij uitstek intermediale kunstvorm - leent zich voor vernieuwende experimenten, zowel in nieuwe composities als bij nieuwe opvoeringen van het klassieke repertoire.
- het digitale ambacht als ‘autonome’ kunstvorm
Het lectoraat wil het digitale ambacht als autonome kunstpraktijk stimuleren. Bio-art, interactieve of hoogtechnologische kunstinstallaties, door artificiële intelligentie aangestuurde installaties… zijn niet meer weg te denken op internationale kunstmanifestaties. Daar valt voor onze kunstopleidingen nog behoorlijk wat te winnen. Door in het onderzoeksproject rond ‘Smart design’ de focus nog meer te richten op ‘technology driven art’, willen we inzit onderzoeksdomein een volwaardige minor opstarten. ’Mediakunst’ als volwaardige autonome kunstopleiding is in Nederland nog een blinde vlek. Daar liggen mogelijkheden voor Zuyd. Uiteindelijk zou dat aanleiding kunnen geven tot een uitstroomprofiel in “Technology Driven Art’ of zelfs ‘Artificially Intelligent Art’. - de verbindende onderzoeksmethode is ‘Thinking with your hands’.
Een duurzaam verbindende factor in alle onderzoeksprojecten van het lectoraat TDA is de methodologie Thinking with your Hands. Niet zozeer de theorievorming maar de hands-on onderzoekende praktijk staat op de voorgrond. Met haar onderzoeksmethodiek wil het lectoraat TDA handvaten voor intuïtief artistiek onderzoek aanreiken aan de beginnende kunstenaar. Onderzoek gebeurt binnen het concrete maakproces op de werkvloer en wordt getoetst aan een publiek, waar mogelijk van buitenstaanders. De intuïtie stuurt de handen in het onderzoek. Onderzoeksvragen ontstaan iteratief binnen het artistieke onderzoeksproces. Deze methodologie werd ook door het visitatiepanel als zeer positief en verrijkend ervaren. Het is een toegankelijke onderzoeksmethode voor jonge kunstenaars in het begin van hun opleiding. Het wakkert onderzoekende creativiteit aan. De nadruk ligt daarbij in de eerste plaats op de impact - of gebrek daaraan - van het eindresultaat, niet zozeer op de documentatie van het creatieproces. Daarin functioneert de methodologie van het lectoraat TDA aanvullend - als eerste opstap - tot het lectoraat Autonomie en Openbaarheid van de Kunsten (AOK), waar documentatie van werkprocessen een grotere rol speelt. In de volgende periode willen we die methodiek verder uitdragen, documenteren en online promoten. Tegelijkertijd worden er aangepaste toetsstenen voor ontwikkeld.
Deze ambities leiden tot enkele strategische keuzes, mede als antwoord op de suggesties van het visitatierapport:
Duurzame onderzoekslijnen
Het Lectoraat wil in de volgende periode kunstenbreed blijven werken. Vertrekkende vanuit de zeer uiteenlopende kunstpraktijken (van opera tot mediakunst) zullen die onderzoeksprojecten op het eerste zicht uiteenlopend blijven ogen. Daarom wil het lectoraat TDA ‘intermedialiteit’ nog meer op de voorgrond zetten als verbindende factor tussen die onderzoeken. Een naamsverandering is verleidelijk maar lijkt ons geen goed plan: buiten de academische wereld is de term ‘intermedialiteit’ niet ingeburgerd (en dus weinig wervend). De oorspronkelijke benaming Technology Driven Art spreekt meer tot de verbeelding en blijft de lading dekken.
Het lectoraat TDA bereikt samen met het zusterlectoraat Autonomie en Openbaarheid in de Kunsten (AOK) alle kunstopleidingen van Zuyd. Dat omvat een breed pallet van extreem diverse kunstpraktijken. Ook in de volgende periode moeten hier scherpe keuzes gemaakt worden. Ingeburgerde onderzoekslijnen (bijvoorbeeld 3D printing) kunnen overgeheveld worden naar het reguliere onderwijs en opgevolgd worden door onderzoek naar vernieuwende technologieën.
Het visitatiepanel vraag expliciet aan de opleidingen hier actiever aan bij te dragen. Dat is hier en daar al gebeurd. Zo is in Toneelacademie Intermedialiteit als onderzoekende houding en opleidingsstrategie, verweven in het curriculum en wordt het in de externe communicatie gepromoot als een onderscheidend kenmerk, met name van de performance opleiding. De net afgesloten accreditatie van de Toneelacademie heeft Intermedialiteit alvast als Bijzonder Kenmerk bestempeld.
Naast onderzoeksprojecten die jarenlang lopen en waarbij de focus gaandeweg evolueert, worden nieuwe onderzoekslijnen opgestart in onontgonnen terrein.
Voor de uitbouw van de artistieke onderzoeksmethode en bijhorend kwaliteitshandboek wordt samengewerkt met zuster lectoraat AOK
Het Lectoraat TDA werkt complementair samen met het zusterlectoraat binnen de kunsten. Daar waar het zwaartepunt van het lectoraat Autonomie en Openbaarheid van de Kunsten zich meer richt op de onderzoekende en documenterende terugblik van studenten in een verder stadium van hun studies (eind bachelor, master en promotietrajecten), ligt de focus bij Technology `driven Art meer op de intuïtieve onderzoekspraktijk binnen de artistieke creatie zelf, met name aan het begin van de studie loopbaan.
Het lectoraat TDA wil zich daar de komende zes jaar kwetsbaar in blijven opstellen: is intuïtief onderzoek wel onderzoek of is het gewoon onderwijs? Dit onderzoek met de handen in de materie zaait vernieuwing en een onderzoekend oog of ‘makersblik’, in de wetenschap dat de oogst pas later in de studieloopbaan - bij het documenteren van werkprocessen in de achteruitkijkspiegel - geplukt zal worden. Artistiek onderzoek vertrekt in de regel niet vanuit een eenduidige onderzoeksvraag die afgepoetst wordt. Ze legt de focus op een kijkrichting en legt al handelend/onderzoekend vragen en nieuwe kijkrichtingen bloot. Net zoals een goed kunstwerk het publiek in de eerste plaats prikkelt met vragen die het oproept.
Zoals het visitatiepanel aangeeft zouden beide lectoraten voor hun onderzoeksmethode gebaat zijn bij de ontwikkeling van een gepast kwaliteitshandboek. Dat staat nu te ver af van de gehanteerde methodologie. Beide kunstlectoraten werken de volgende periode aan nieuwe maatstaven en toetsstenen in een nieuwe kwaliteitshandboek.
Vervlechting met het onderwijs: vernieuwing van curricula
Het Lectoraat TDA staat middenin de (bachelor) kunstopleidingen. Het is geen afzonderlijk labo of denktank: het is een werktank. Het voert artistiek onderzoek in de artistieke maakpraktijk uit, binnen het onderwijs, vanaf de propedeuse.
Een bijkomende meerwaarde van het lectoraat bestaat uit de vakoverschrijdend blik. Door tussen extreem verschillende kunstopleidingen (van opera zangers tot interface designers) te bewegen ontmoet het lectoraat heel verschillende ‘best practices’. Die artistieke en pedagogische strategieën kunnen in andere kunstopleidingen ter inspiratie aangereikt. Het lectoraat TDA stimuleert in veel van haar onderzoekstrajecten samenwerkingen tussen vakdocenten en studenten van verschillende kunstopleidingen.
Het lectoraat TDA streeft er dan ook naar om nauw betrokken te blijven bij de beleidsbepalende overleg mechanismes binnen alle kunstopleidingen van Zuyd. Dat zijn op dit ogenblik het TLBK van het Maastricht Institute of Arts (de niet performatieve kunsten) en het MT van het Conservatorium en (tot nu toe sporadisch) het CO van de Toneelacademie.
Daarnaast speelt het lectoraat TDA een trekkersrol voor de digitale deelstrategie van MIA: ‘Kunst in een digitale wereld: van slow art tot acute art’.
De lectoraten spelen hier mede een brugfunctie tussen de twee conglomeraten van kunstopleidingen binnen Zuyd: het MIA en de Podiumkunsten. Die rol wint aan belang en is behoorlijk arbeidsintensief. Toch blijven daar blinde vlekken in, bijvoorbeeld de afwezigheid van de lectoraten in het overleg naar aanleiding van de opstart van nieuwe masteropleidingen, resp. de commissie voor de hervorming/samensmelting van opleidingen zoals CMD/Viscom. Daarin wordt de vakoverschrijdende rol van de lector als buitenstaander nog niet optimaal benut.
Het lectoraat TDA wil nog actiever betrokken worden bij relevante onderwijsvernieuwingen en wil het een vaste gesprekspartner zijn bij de verschillende academies bij de ontwikkeling van het curriculum.
Expertise uitbouwen in intermediale kunstvormen
Het Lectoraat TDA wil tastbare, concrete uitingen van intermediale kunstpraktijk binnen (en tussen) de kunstopleidingen stimuleren. Het model van verrijking door besmetting staat voorop: artistieke creatie strategieën van het ene medium kunnen het andere medium verrijken en vernieuwen.
Het lectoraat zwengelt dit aan in intermediale, artistieke ‘doe-laboratoria’ en workshops. Doelpubliek zijn in de eerste plaats de studenten van verschillende kunstopleidingen, met in hun kielzog de praktijkdocenten.
In publicaties en lezingen wordt de opgebouwde expertise in de Intermediale Kunstcreatie uitgedragen.
Verbreding van het netwerk en expertise basis
Het Lectoraat neemt vanaf 2021-22 een collega onderzoeker aan met ervaring binnen internationale mediakunst als sparring partner en deeltijdse onderzoeker.
Bij de onderzoeksprojecten worden in deze nieuwe periode nog vaker externe experten met praktijkervaring uit het werkveld betrokken. Dat gaat met name over de projecten rond intermediale opera, Artificiële Intelligentie, intermediale performances…
Doel is om de expertise basis verder te verbreden en gaandeweg de inhoudelijke afhankelijkheid van het lectoraat aan de persoon van de lector te ondervangen.
Creating a big splash: internationaal zichtbaar worden
In het kader van de intermediale onderzoeksstrategie vergaart het lectoraat TDA technologische kennis uit belendende kennisdomeinen en probeert het (bijvoorbeeld op het vlak van de artistieke smaak van Artificiële Intelligentie) een invloed te hebben op het werkveld.
Het lectoraat richt zich daarom nog meer op de internationale kunstpraktijk en de zichtbaarheid daarbinnen. Het lectoraat bestendigt de samenwerking met ccHasselt als onderzoek- en presentatie plek. Het wil langdurige relaties aangaan, oa. met internationale kunstpartners als Pavillon Bosio (Monaco), Zirkus des Wissens (Universiteit Linz), ccHa (Cultuurcentrum Hasselt) en Hebbel am Ufer (Podium voor vernieuwend theater Berlin).
Zoals het verleden aangetoond heeft kan dat een bron zijn van - incidentele - bijkomende inkomsten (coproductie bijdragen). Het voordeel aan deze coproducties is dat ze niet verdrinken in een administratieve zondvloed (die in de optelsom soms meer kost dan ze opbrengt).
Het lectoraat blijft op internationale podia lezingen geven rond haar kern-expertise: Intermedialiteit binnen de podiumkunsten.
Kwaliteitsborging
Kwaliteitscontrole en kritische bevraging is een iteratief, impliciet proces wat centraal staat in elk artistiek onderzoeksproject. Dat levert dynamisch wijzigende keuzes die meteen in de onderwijs(zoek)praktijk uitgeprobeerd en getoetst worden. Het lectoraat stimuleert een hands-on onderzoekspraktijk die zich laat toetsen aan de vernieuwende - intermediale - kunstpraktijk die het initieert bij jonge kunstenaars. Het lectoraat TDA wil samen met het lectoraat AOK nieuwe onderzoeksmethodieken en een bijbehorende nieuwe blik op de inherente kwaliteitscriteria van artistiek onderzoek ontwikkelen. Die criteria moeten praktisch toepasbaar zijn en aansluiten bij de artistieke onderwijs- en beroepspraktijk. Het Kwaliteitshandboek is - zoals het visitatiepanel terecht opmerkte - in haar huidige vorm nog te algemeen en te gedetailleerd tegelijkertijd, om een dagdagelijks bruikbaar werkinstrument te zijn. Samen met het lectoraat AOK wil TDA meer aangepaste beoordelingsinstrumenten inzetten en beter vervlechten met haar dagelijkse praktijk.
Het lectoraat wil de - als excellent beoordeelde - methodologie van het zusterlectoraat AOK ten aanzien van de indicatoren - die inhoudelijk ontstaan vanuit het onderzoek, explicieter gaan toepassen in de eigen projecten.
De ultieme indicator waarop dit lectoraat wil afgerekend worden ligt in een succesvolle, vernieuwende en intermediale kunstpraktijk van de afstuderende studenten. Dat is onze belangrijkste kennisverspreiding en een duurzame ‘besmetting’ van de beroepspraktijk. Die is toetsbaar via de krant: hoe zichtbaar zijn onze afgestudeerden en speelt de intermediale omgang met technologie überhaupt nog een rol in hun kunstpraktijk? De terugblik tijdens de visitatie 2021 was alvast hoopgevend.
2.Concrete onderzoeksprojecten
Vanuit het adagio ‘thinking with your hands’ gebeurt het meeste onderzoek binnen concrete onderzoeksprojecten op de werkvloer, met vakdocenten en studenten. Een aantal projecten lopen binnen één kunstopleiding, andere brengen studenten en docenten van uiteenlopende opleidingen met mekaar in contact. Het amalgaam van onderzoeksprojecten kan er op het eerste gezicht als los zand uit zien, maar de onderliggende onderzoekslijn van intermedialiteit (de zoektocht naar vernieuwing op de rafelranden tussen kunstdomeinen) en de methodologie van Thinking with your Hands zijn de verbindende factor.
De meeste onderzoeksprojecten lopen over verschillende schooljaren om zo langzaam kennis op te bouwen en te verankeren binnen de resp. kunstopleidingen. Vaak vervellen oude projecten tot nieuwe, en soms wordt er iets heel nieuws met een nieuwe opleiding opgestart.
Virtualisering binnen de podiumkunsten
#Toneelacademie #2021-27
Het lectoraat TDA ondersteunt intermedialiteit binnen de podiumkunsten, onder meer door de blijvende ontwikkeling van een lessenreeks rond intermediale Kunst die Toneelacademie-breed wordt aangeboden. Zo ontstaat er een canon van gezamenlijke (kunst)kennis die kan inspireren in de artistieke praktijk. Concrete technologische projecten van studenten worden ad hoc, laagdrempelig vanuit het lectoraat ondersteund en gefaciliteerd.
Aanvullend wil het lectoraat haar traditie om tweejaarlijks een internationaal samenwerkingsproject rond ‘Virtualiserend theater’ aan te bieden binnen de podiumkunsten, verder zetten. Welke intermediale tussenvormen van theater ontstaan er door het te besmetten met digitale media? Dat tweejaarlijkse project werd vroeger vanuit het internationale platform van theateropleidingen PLETA.eu ondersteund. Nu daar de Europese subsidies uitblijven en de samenwerking op een laag pitje brandt, wordt naar nieuwe constructies gezocht. In nov-dec. 2021 gaat alvast het nieuwste onderzoeksproject ‘To be or not’ van start met kunststudenten uit Noorwegen, Polen en Monaco.
Opera as an intermedial art
#Conservatorium #Media academie #2021-27
Het Lectoraat TDA speelde als kennispartner vanuit het Conservatorium een (aanvankelijk in opzet zeer bescheiden) rol in het Europese onderzoeksproject van de European Opera Academies (EOALab). Dat project wordt nu afgerond met online Aanbevelingen: https://eoalab.org/io2-innovative-approaches-to-opera-making/
Het lectoraat TDA heeft de ambitie om innovatie in het opera onderwijs te blijven aanzwengelen binnen het Conservatorium. Daar worden nog geschikte hefbomen voor gezocht: een project rond Generative Art (ism. met de media academie) wordt nu als pilot opgestart en er werd aansluiting gezocht bij de Innovative Music Award binnen het Conservatorium.
Uiteindelijk wil het lectoraat een actievere rol gaan spelen binnen de opera opleiding, ook al omdat daar de kernexpertise van de lector ligt. Opera is de intermediale podiumkunst bij uitstek: daar liggen ook voor het Conservatorium nog kansen.
Het digitale als artistiek medium: van Smart Design naar Technology Driven Art
#Design academie #Media academie #Autonome kunstacademie #iArts #2021-27
Het onderzoeksproject ‘Smart Design’ kwam als samenwerkingsproject tussen de verschillende opleidingen van MIA moeilijk van de grond. Dat heeft zeer uiteenlopende oorzaken: de cultuurverschillen tussen de opleidingen, het Covid19 gebeuren, de belabberde technische knutselervaring van de instromende studenten, de ambitie van het project om design met software en electronica te verbinden… om maar de voornaamste te noemen.
Het onderzoeksproject legde alvast de vinger op een open wonde: waar het ‘hands-on’ knutselen voor vele docenten nog als evident ervaren wordt, is dat voor instromende studenten niet meer het geval. De meeste technologische objecten waar ze mee in aanraking komen zijn helemaal niet meer ‘knutselbaar’. Er wordt nog nauwelijks aan brommertjes gesleuteld, geen radio’s meer opengehaald of gitaarversterkers gebouwd. Nieuwe technologische apparaten die ons dagdagelijks omringen zijn gesloten dozen geworden. Dat stelt Design opleidingen die het van het hands-on bouwen van prototypes moeten hebben, voor grote uitdagingen.
Daarom splitsen we het onderzoeksproject nu op in een aantal inleidende, enthousiasmerende workshops voor beginners, en de opstart van een onderzoeksminor ‘Technology Driven Art’ voor ‘gevorderden’. De kunstenbrede workshops scheppen de basisvoorwaarden voor het onderzoek in de minor. Tegelijkertijd maken ze studenten warm voor de hands-on omgang met digitale technologie in hun artistieke praktijk.
Artificial Intelligent Art
#iArts #lectoraat AOK #Kunstenbreed #Brightlands AI Hub #ZUYD Transitiethema #2021-27
De onderzoekspraktijk rond de Artistieke Smaak van Artificiële Intelligentie wordt verder gezet en uitgebreid naar andere kunstdomeinen. Dat resulteert nu in een onderzoeksproject rond Artificiële Intelligentie binnen iArts, ism het lectoraat AOK, wat uitgebouwd werd/wordt tot een kunstenbreed project. De samenwerking met het Brightlands project van Zuyd rond Artificiële Intelligentie (en dus met het ZUYD transitiethema Toekomstbestendig Bedrijfsleven), wordt van 2022-23 opgezocht om dit onderzoeksproject uit te bouwen tot een volwaardige, kunstenbrede minor.
Uiteindelijk zou dit project, samen met de uitlopers van het Smart Design onderzoek, aanleiding kunnen geven tot een minor rond ‘Intelligente Mediakunst’, resp. een hybride uitstroomprofiel van ‘Artificial Intelligent Art’ binnen de kunsten. In een wilde droom zou de toekomstige master binnen de beeldende kunsten de focus kunnen leggen op technologische kunst. Maar dat is dan weer een heel ver kijkende ambitie.
3.lang lopende lijnen
Parallel aan de onderzoeksprojecten lopen er aantal, langlopende activiteiten van het lectoraat TDA.
Scriptiekunst.org
Het Lectoraat TDA blijft samen met het lectoraat AOK de schouders zetten onder de wedstrijd voor de beste scriptie binnen de kunsten: scriptiekunst.org.
Het is een belangrijk instrument om de kwaliteit van het artistieke onderzoek binnen de diverse kunstopleidingen te monitoren en tegelijkertijd te stimuleren. Jaarlijks krijgen de lectoraten zo een goed beeld van de (groeiende rijkdom aan) onderzoekspraktijken op de werkvloer.
Online groeit door de jaren heen een zeer divers canon van door de jury bekroonde onderzoekspraktijken. Die jury bestaat grotendeels uit externe experten uit het werkveld, jaarlijks aangevuld met een scriptie-begeleidende docent uit één van de kunstopleidingen.
Die trage, bottom-up besmetting met een grote diversiteit aan artistiek onderzoek blijkt haar vruchten af te werpen: zowel de kwaliteit als kwantiteit van de ingestuurde scripties blijft jaarlijks stijgen.
Lezingenreeks rond Intermediale Kunst
De eerste opdracht voor de nieuwe, vaste onderzoeker binnen het lectoraat, is de organisatie van een reeks lezingen van Intermediale kunstenaars. Die lezingen worden afwisselend in overleg met een academie georganiseerd en steeds kunstenbreed aangeboden.
Doel is om aan een kunstvak overschrijdend canon van intermediale kunst te werken en inspirerende voorbeelden uit de hedendaagse praktijk aan te reiken.
Theoretische onderbouw: De psychologie van de waarneming in het kunstonderwijs
In de marge van de vele onderzoeksprojecten en het onderwijs, valt het op hoe weinig studenten (en docenten) weten over de psychologie van de waarneming. Hoe kijken we? Kijken we eigenlijk wel in 3D? Hoe voorspellen we de 3D-ruimte om ons heen? Welke rol speelt gehoor daarin? Hoe construeren we werkelijkheid? Waarom ontroert ons iets? En wat is dat ‘gevoel’ wat zo’n grote rol speelt in de kunstbeleving?
Het valt op dat de kennis hierover zeer rudimentair (en eerlijk gezegd vaak totaal achterhaald) is. Voor opleidingen die afhankelijk zijn van de waarneming en de (emotionele) beleving, is dat behoorlijk bizar.
Een betere, up-to-date kennis van de waarnemingspsychologie is een noodzakelijke basis om het functioneren van de verschillende media beter te begrijpen. Als nevenproject wil het lectoraat de komende jaren een toegankelijk werk schrijven: ‘Waarneming voor Kunstenaars (en hun publiek)’. Maar dan met een wervende titel.
Samenvattend
In de volgende periode 2021-2027 wil het lectoraat Technology Driven Art zich toeleggen op de volgende kerntaken:
* het gebruik van digitale technologie in de kunsten stimuleren en kritisch bevragen
* de inbedding versterken van intuïtief artistiek onderzoek in het begin van de opleiding
* een brugfunctie vervullen tussen de kunstopleidingen
* complementair samenwerken met het lectoraat AOK
- *intermedialiteit verder uitwerken als verbindende onderzoeksstrategie
- * vaste gesprekspartner zijn in onderwijsontwikkelingen
- * de positie van de jonge kunstenaar als loving resistance fighter in een digitaliserende wereld in kaart brengen en versterken